Hoe werkt een spaarlamp?

Een spaarlamp, ook wel bekend onder de naam 'compact fluorescerende lamp' (CFL), heeft een geheel ander manier van licht opwekken vergeleken met een gloeilamp. Een gloeilamp geeft verlichting van wege de gloeidraad, vandaar gloeilamp.  Een spaarlamp geeft verlichting vanwege andere chemische reacties die optreden.

Opbouw van de spaarlamp

Een spaarlamp maakt net als de gloeilamp contact met het elektrisch netwerk door het metalen schroefdraad en het metalen puntje aan het begin (voet). In de voet van de lamp is een geïntegreerde voorschakelapparaat. Aangesloten op de voet van de lamp is een glazenbehuizing welke gevuld is met een gas welke bestaat uit argon en kwik.

De glazenbehuizing kan in verschillende varianten voorkomen: biax of lineair, kogelrond, reflector, spiraal, gelijkend op een gloeilamp.

Werking van de spaarlamp

Onze elektrisch netwerk levert wisselspanning aan de voet van de lamp, door de geïntegreerde voorschakelapparaat word dit omgezet naar gelijkspanning en word er energie overgebracht op de gas in de behuizing. Doordat er elektrische stroom door de gas loopt botsen er elektronen tegen de kwikatomen, dit geeft als reactie een ultraviolette straling. Deze straling kunnen wij niet met de blote oog zien. De ultraviolette straling word geabsorbeerd door de coating aan de binnenzijde van de glazen behuizing. Door het absorberen van de straling geeft de coating zichtbaar licht.


Andere aspecten van de spaarlamp:

1. Waarom heeft een spaarlamp gelijkspanning nodig?

Om de gas in geleiding te brengen heb je even een hogere spanning nodig totdat het gas geïoniseerd is. Gelijkspanning is hiervoor ideaal omdat het een meer efficiënte manier van energietransport is dan wisselspanning,

2. Waar is de coating van gemaakt?

De coating bestaat uit een mix van fosforescentie/fluorescentiepoeder, dit is vaak een verwarrend onderwerp omdat er vaak gedacht word aan de letterlijke stof fosfor of fluor, maar het gaat juist om de eigenschap van de stof: fosforcerend en fluorescerend.

Bij fosforcerend kan je denken aan glow in the dark speelgoed. Fluorescerend is iets wat toegepast word bij plasma video schermen of bij witte LED lampjes.

Lampenleveranciers kunnen de kleur van het licht beïnvloeden door de samenstelling van de coating te veranderen. Hierdoor kun je lampen krijgen met de kleur 'warm wit' of 'koel wit'.

3. Aanschafkosten, energieverbruik (verbruikskosten), levensduur

Waar wij vaak tegen aanlopen zijn de aanschafkosten van een spaarlamp. We staan in de winkel en beginnen de aanschafkosten van de spaarlamp te vergelijken met die van een gloeilamp, en we schikken enorm. Maar op de lange termijn is een spaarlamp veel goedkoper dan een gloeilamp.

Dit heeft te maken met de energieverbruik en met de levensduur van de spaarlamp.

Grof gezegd kan je de volgende regels toepassen:

Energieverbruik:

Een spaarlamp gebruikt 20% van de energie van een gloeilamp.

Levensduur:

Voor elke zes gloeilampen die je vervangen hebt kon je één spaarlamp gebruiken.

Ik zou zeggen pak de rekenmachine en begin je winst maar te tellen, een spaarlamp is echt niet zo duur als je het in de perspectief van energieverbruik en levensduur zet.

 4. Gezondheidsaspecten

Omdat een spaarlamp een gas bevat met kwik erin is het schadelijk voor onze gezondheid. Bij het breken van de lamp komt dus een kleine hoeveelheid kwik vrij.

Wanneer de lamp toch breekt dan is het advies om de volgende stappen te nemen:

 

1.      Schakel ten eerste je verwarming of koelsysteem uit zodat de gas zich niet snel verspreid over meerdere ruimtes. Doe de ramen van de ruimte open en laat het voor 15 minuten ventileren.

2.      De volgende stap is het opruimen van de lamp. Hierbij is het de bedoeling om absoluut niet in contact te komen met het kwik van de lamp. Gebruik bij het opruimen dus handschoenen! Om de grote lampscherven te verzamelen kan je het best een stuk karton pakken en niet de stoffer en blik, voor de kleinere scherven plakband in plaats van de stofzuiger. Zorg ervoor dat alle afval in een aparte (plastic) zak gedaan word.

3.      Naderhand kan je de plek waar de lamp kapot is gegaan het best reinigen met vochtige doekjes, doe deze ook in de afval zak.

4.      Sluit de afvalzak en gooi het meteen in de afvalcontainer.

Laatste gezondheidsontwikkelingen:

Meerdere bedrijven zijn bezig met het ontwikkelen van spaarlampen die geen kwik bevatten. Vaak word dan de edelgas Xenon of de edelgas Argon toegepast. Beide gassen kunnen licht tot stand doen komen door hetzelfde proces als bij kwik, ze gebruiken wel meer stroom om op gang te komen.

Voor een spaarlamp is tegenwoordig een ander alternatief in opkomst: de LED-lamp.